Η εντερική απόφραξη (ή ειλεός) είναι μία σοβαρή παθολογική κατάσταση που αφορά τη μηχανική παρεμπόδιση της φυσιολογικής ροής του περιεχομένου του εντέρου. Μπορεί να αφορά είτε το λεπτό έντερο, είτε το παχύ έντερο, και χρήζει άμεσης διαγνωστικής και θεραπευτικής προσέγγισης. Αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να οδηγήσει σε ισχαιμία, νέκρωση και σηψαιμία, αποτελώντας κίνδυνο για τη ζωή του ασθενούς.
Μηχανισμοί και τύποι απόφραξης
Η εντερική απόφραξη διακρίνεται σε πλήρη και μερική. Μπορεί να ταξινομηθεί και με βάση την αιτία ως μηχανική ή αποφρακτική. Η πλήρης απόφραξη προκαλεί πλήρη διακοπή της ροής υγρών και αερίων, ενώ η μερική επιτρέπει περιορισμένη δίοδο. Η μηχανική παρεμπόδιση οδηγεί σε διάταση του εντέρου, αύξηση της ενδοαυλικής πίεσης και διαταραχή της αιματικής κυκλοφορίας.
Ως εκ τούτου, δύνανται να προκληθούν ισχαιμικές βλάβες.
Η θέση της απόφραξης καθορίζει και την κλινική εικόνα. Οι υψηλές αποφράξεις (στο λεπτό έντερο) προκαλούν συνήθως πρώιμους έμετους και ήπια διάταση κοιλίας, ενώ οι χαμηλότερες αποφράξεις (στο παχύ έντερο) εκδηλώνονται με σοβαρή φούσκωμα, αδυναμία αφόδευσης και απουσία αερίων.
Αιτιολογία της εντερικής απόφραξης
Η εντερική απόφραξη προκύπτει από διάφορες παθολογικές καταστάσεις που εμποδίζουν τη διέλευση του περιεχομένου.
Συχνότερα αίτια είναι:
- Συμφύσεις: Πρόκειται για ινώδεις ταινίες που δημιουργούνται συνήθως μετά από επεμβάσεις στην κοιλιά.
- Κήλες: Όταν ένα τμήμα του εντέρου παγιδεύεται εντός μιας κήλης, προκαλείται στραγγαλισμός.
- Όγκοι: Συχνότεροι στο παχύ έντερο, οι κακοήθεις όγκοι αποφράσσουν τον αυλό.
- Εγκολεασμός: Το έντερο «διπλώνει» προς τα μέσα, αποφράσσοντας τον εσωτερικό αυλό.
- Στρέψη (volvulus): Το έντερο περιστρέφεται γύρω από τον άξονά του, διακόπτοντας την κυκλοφορία και τη δίοδο.
Λιγότερο συχνές αιτίες είναι η κοπρόσταση, τα ξένα σώματα και ειδικά σύνδρομα όπως ο χολολιθικός ειλεός, όπου λίθος χολής μετακινείται προς το έντερο και το αποφράσσει.
Με τι συμπτώματα εκδηλώνεται η εντερική απόφραξη;
Η κλινική εικόνα της εντερικής απόφραξης είναι χαρακτηριστική, αν και διαφέρει ανάλογα με την εντόπιση και τη βαρύτητα της κατάστασης.
Συχνά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Κοιλιακός πόνος: Συνήθως είναι έντονος, διαλείπων ή συνεχής.
- Έμετος: Μπορεί να είναι υδαρής, χολώδης ή ακόμα και κοπρανώδης.
- Διάταση κοιλίας: Εμφανής στις χαμηλές αποφράξεις.
- Απουσία αφόδευσης και αερίων: Σημάδι πλήρους απόφραξης.
- Πυρετός και ταχυκαρδία: Ενδεικτικά επιπλοκών όπως φλεγμονή ή ισχαιμία.
Η έγκαιρη αναγνώριση αυτών των σημείων είναι καθοριστική για την αποφυγή σοβαρών επιπλοκών.
Διαγνωστική προσέγγιση
Η διάγνωση της εντερικής απόφραξης βασίζεται στον συνδυασμό κλινικής εξέτασης και απεικονιστικού ελέγχου. Ο ιατρός αξιολογεί το ιστορικό, την εντόπιση του πόνου και τη φυσική εξέταση, ενώ ακολουθούν διαγνωστικά μέσα που επιβεβαιώνουν το αίτιο.
Η απλή ακτινογραφία μπορεί να αναδείξει υδραερικά επίπεδα, ενώ η αξονική τομογραφία επιτρέπει ακριβή εντοπισμό της απόφραξης, αξιολόγηση της κυκλοφορίας του εντέρου και των πιθανών επιπλοκών. Οι αιματολογικές εξετάσεις βοηθούν στον έλεγχο φλεγμονής και στην αξιολόγηση της γενικής κατάστασης.
Πώς αντιμετωπίζεται η εντερική απόφραξη;
Η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας εξαρτάται από την αιτία, τη σοβαρότητα και τη γενική κατάσταση του ασθενούς. Σε περιπτώσεις μερικής απόφραξης χωρίς σημεία ισχαιμίας, η αρχική προσέγγιση είναι συντηρητική.
Βασικά θεραπευτικά μέτρα:
- Τοποθέτηση ρινογαστρικού σωλήνα για αποσυμπίεση
- Ενδοφλέβια ενυδάτωση και διόρθωση ηλεκτρολυτών
- Αντιβιοτική αγωγή όταν υπάρχει φλεγμονή ή πυρετός
- Παρακολούθηση για επιδείνωση ή εξέλιξη σε πλήρη απόφραξη
Σε περιπτώσεις πλήρους απόφραξης, στραγγαλισμένης κήλης, νεοπλάσματος ή διάτρησης, η χειρουργική επέμβαση είναι άμεσα αναγκαία. Η επέμβαση μπορεί να περιλαμβάνει λύση συμφύσεων, εκτομή όγκου ή νεκρωμένου εντέρου και, σε ορισμένα περιστατικά, να γίνει λαπαροσκοπικά.
Εντερική απόφραξη σε ευπαθείς ομάδες
Οι ηλικιωμένοι και οι ασθενείς με συνοδά νοσήματα απαιτούν εξατομικευμένη προσέγγιση. Η εικόνα μπορεί να είναι άτυπη, με ήπια συμπτώματα. Παρόλα αυτά, ο κίνδυνος επιπλοκών είναι αυξημένος. Η σωστή αξιολόγηση της κατάστασης από εξειδικευμένο χειρουργό διασφαλίζει την επιλογή της κατάλληλης θεραπευτικής στρατηγικής με στόχο την ασφάλεια και την επιτυχία της αντιμετώπισης.
Η Γενική Χειρουργός Δρ. Μπεθάνη Δήμητρα διαθέτει την εμπειρία και εξειδίκευση για τη διάγνωση και θεραπεία της εντερικής απόφραξης. Εάν εμφανίζετε ύποπτα συμπτώματα, επικοινωνήστε άμεσα μαζί της για πλήρη αξιολόγηση και εξατομικευμένη αντιμετώπιση.